Samenkomst na de begrafenis of crematie

Gedurende de dag van de begrafenis wordt een bepaald verloop opgebouwd. Zeker voor de directe nabestaanden zijn er allerlei momenten die stapsgewijs naar het definitieve afscheid leiden.

Voorbeeld

Meneer Ongena ligt thuis opgebaard in zijn slaapkamer op bed. Zijn volwassen kinderen willen hem pas op de laatste dag in de kist leggen. Op de dag van de begrafenis wordt ‘s ochtends om negen uur de kist gebracht. Dat is een heel confronterend moment: de kinderen zien de kist als het symbool van het definitieve van de dood. Om tien uur leggen zijn kinderen meneer Ongena in de kist. Er zijn nog drie uren om afscheid te nemen. Om halfeen sluiten de kinderen de kist. Voor een aantal van de kinderen is dit een heel aangrijpend moment. Drie kwartier later dragen de kinderen hun vader uit huis en rijden ze in een kleine stoet naar de kerk. Geen van de kinderen is daar meer geweest sinds tien jaar geleden de uitvaartplechtigheid van hun moeder plaatsvond. Ze dragen hun vader naar voren door een kerk gevuld met mensen die allemaal een stukje van zijn leven vertegenwoordigen. Tijdens de dienst passeert een heel leven de revue. Nadien dragen ze hun vader naar de begraafplaats die achter de kerk ligt. Iedereen die dat wil helpt met het dichtscheppen van het graf met behulp van de zes schoppen die klaarstaan. Het graf is helemaal dicht. ‘Het is nu helemaal af’. Na al deze rituelen voelen de kinderen de behoefte om de voor hen dierbare mensen te ontmoeten en deze enerverende ervaring met hen te delen.

Voor de niet directe nabestaanden is er ook een bepaald verloop. Wellicht dat zij op één dag moeten doen wat de directe naasten over vijf dagen hebben kunnen verdelen. Vaak wordt op de dag van de begrafenis de gelegenheid aangeboden om nog afscheid te nemen van de overledene. Dat heeft een praktische reden vanwege het feit dat sommige mensen van ver komen. De directe naasten willen voorkomen dat anderen gedwongen worden tweemaal naar de plaats in kwestie te reizen.

Dat betekent voor veel mensen dat het tijdstip van afscheid nemen op de dag van de begrafenis het éérste en énige moment is dat ze de overledene kunnen zien. Bovendien is de kans groot dat ze op die dag voor het eerst andere betrokkenen ontmoeten.

Het gevolg is dat zowel voor directe nabestaanden als voor mensen die iets verder weg staan, het aangenaam kan zijn na het officiële deel van de begrafenis elkaar van mens tot mens te ontmoeten.
De koffietafel kan de functie hebben van ‘ontlading’. Daarin kunnen ook allerlei gedachten naar boven komen die men nog graag zou willen overbrengen aan de directe naasten. Die gedachten kunnen zijn ontstaan gedurende de plechtigheid of de tijd daaromheen.